Trong năm 1896, Sagen Ishizuka, một nhà dược học và y học người Nhật, đã sáng lập triết lý "Shokuiku", xuất phát từ hai từ tiếng Nhật nghĩa là "ăn" và "giáo dục".

Triết lý Shokuiku nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phụ huynh và nhà trường giáo dục trẻ em về xuất xứ của thực phẩm, cũng như tác động của nó đối với cả tinh thần và thể chất. Ý tưởng này đã trở thành một phần quan trọng của nền văn hóa Nhật Bản, đóng góp vào danh tiếng quốc gia này với những đứa trẻ có sức khỏe tốt nhất trên thế giới.

Theo UNICEF, trong số 41 quốc gia phát triển thuộc Liên minh châu Âu và OECD, Nhật Bản nổi bật là quốc gia có tỷ lệ trẻ em thừa cân dưới 20%.

Yuko Tamura, dịch giả, tổng biên tập của Japonica và cộng tác viên thường trực của The Japan Times, cũng là một bà mẹ đang nuôi con nhỏ tại Nhật Bản. Qua kinh nghiệm cá nhân, cô phát hiện ra 4 khác biệt rõ ràng trong cách nuôi dạy con giữa trẻ em Nhật Bản so với trẻ em ở nhiều nơi khác trên thế giới.

Sau đây là những hành động đặc trưng mà cha mẹ ở Nhật Bản thực hiện để hình thành thói quen ăn uống lành mạnh và khuyến khích sự tò mò trong việc khám phá thực phẩm ở trẻ em:

Bác sĩ tại Nhật Bản thường khuyến nghị các phụ nữ mang thai hãy đặc biệt quan tâm đến việc duy trì chế độ ăn uống cân đối, thường được gọi là "ichijū-sansai". Loại bữa ăn này bao gồm cơm, súp miso, cùng với một nguồn protein và rau củ (bao gồm rong biển hoặc nấm), cung cấp đầy đủ vitamin, khoáng chất và chất xơ.

Khi trẻ lớn hơn, chúng dần được học về lợi ích của việc ăn uống cân đối và lành mạnh. Đến năm 2005, chính phủ Nhật Bản đã thông qua một đạo luật nhằm khuyến khích người dân quan tâm hơn đến shokuiku.

Một số nhà trẻ ở Nhật Bản đã tích hợp hoạt động hái rau ngay tại khuôn viên để thêm vào bữa ăn trưa của trẻ. Trong quá trình giáo dục tiểu học, các em sẽ được dẫn dắt để khám phá các trang trại trồng rau, ao nuôi cá và tìm hiểu về nhiều loại thực phẩm khác nhau.

Tại Nhật Bản, quá 95% các trường tiểu học và trung học cấp suất ăn trưa cho học sinh, với các bữa ăn do chuyên gia dinh dưỡng thiết kế và học sinh tham gia vào việc phục vụ.

Dù nhiều nhà trẻ cũng cấp bữa trưa, nhưng việc mang hộp cơm bento tự chế có thể góp phần quảng bá giáo dục dinh dưỡng Shokuiku.

Ở trường mẫu giáo của con gái bà Yuko Tamura, giáo viên khuyến khích học sinh trò chuyện về nội dung hộp cơm bento của họ. Qua đó, bữa trưa không chỉ thêm phần hấp dẫn mà còn tạo cơ hội cho trẻ thử các món mới và chia sẻ ý kiến cá nhân về món ăn trong hộp cơm của bạn bè.

Hộp cơm bento của con gái bà Tamura bao gồm cơm trộn khoai lang, hamburger, xúc xích, bông cải xanh, cà chua bi, trứng chiên, dứa và trà lúa mạch – một sự cân đối giữa thịt, rau củ và trái cây theo mùa, ít chất béo và hạn chế phụ gia, đảm bảo đủ chất dinh dưỡng cho trẻ.

Mẹ ở Nhật thường rất quan tâm đến chế độ ăn uống của con mình, do đó bento thường được chuẩn bị với nguyên liệu tươi ngon như cá, ngô, rau xanh, trứng, súp miso, sữa và các sản phẩm tương tự.

Yuko Tamura đã phát hiện ra một cách tiện lợi để đơn giản hóa công việc nấu ăn hàng ngày bằng cách tự làm các món dưa chua và đông lạnh nhiều loại rau quả.

Trong thời gian con gái cô đang theo học tại trường mẫu giáo, cô ban đầu gặp khó khăn trong việc tuân thủ các quy định của trường liên quan đến việc hạn chế thực phẩm giàu đường và chất béo như khoai tây chiên và bánh quy, cũng như các sản phẩm có chứa caffeine.

Tuy nhiên, cô đã tìm ra một giải pháp thông qua việc chuẩn bị và dự trữ các bữa ăn đã được chia liều lượng sẵn, giúp đảm bảo rằng con cô có được các bữa ăn giàu dinh dưỡng mà không mất quá nhiều thời gian chuẩn bị, kể cả khi không có đủ thực phẩm tươi ngon tại nhà.

Yuko Tamura không cấm con gái mình uống nước ép hoặc thỉnh thoảng thưởng thức nước sữa chua, nhưng cô ưu tiên giới thiệu và khuyến khích việc uống nước lọc và các loại trà không đường, không caffeine như trà lúa mạch – một sự lựa chọn thông dụng ở Nhật Bản cho mọi độ tuổi và là một lựa chọn thay thế tốt cho các loại đồ uống ngọt có ga và trà đóng chai.

Ngoài ra, để nuôi dưỡng thói quen ăn uống lành mạnh cho con, Yuko thường xuyên làm sinh tố từ trái cây tươi và sữa chua cùng bé. Trong quá trình đó, cô nhấn mạnh về nguồn gốc và cách thức trái cây được tạo ra, từ đó giáo dục con về tầm quan trọng của việc ăn uống cân đối và hiểu biết về thực phẩm. Những bài học này hứa hẹn sẽ hình thành nền tảng cho một chế độ ăn uống có lợi cho sức khỏe của con gái cô trong tương lai.